Viêm da cơ địa ( tên tiếng anh là Atopic Dermatitis) hay còn được gọi là chàm thể tạng, là một bệnh viêm da mãn tính, có ngứa và thường gặp ở mọi lứa tuổi. Tại Việt Nam, bệnh chiếm tỉ lệ 10-20% dân số trẻ em với các nguyên nhân gây bệnh phức tạp.
Nguyên nhân dẫn đến viêm da cơ địa
- Do di truyền
Di truyền là một trong những nguyên nhân cao dẫn đến hiện tượng con cái mắc viêm da cơ địa từ cha mẹ. Tỉ lệ này chiếm đến 81% nếu như con cái có cả cha và mẹ bị viêm da cơ địa và 56% nếu một trong hai người bị viêm da cơ địa.
Viêm da cơ địa cũng như hen suyễn hay viêm mũi dị ứng, đều có thể mang yếu tố di truyền đối với thế hệ sau trong gia đình. Tuy nhiên, tỉ lệ con sinh ra mắc bệnh viêm da cơ địa lại chiếm tỉ lệ cao hơn so với các bệnh hen suyễn hay viêm mũi dị ứng.
- Do sự suy yếu chức năng da
Nguyên nhân thứ hai dẫn đến tình trạng viêm da cơ địa đó chính là sự phá vỡ hàng rào bảo vệ da của các tác nhân bên ngoài. Đối với da bình thường và khỏe mạnh, lớp sừng ( ở thượng bì) đóng vai trò như hàng rào bảo vệ da, là lớp xi măng gắn kết các tế bào sừng với nhau. Đồng thời ngăn chặn sự mất nước qua da, sự xâm nhập của một số chất tan trong nước cũng như các dị nguyên gây kích ứng và các chất kích thích từ môi trường.
Tuy nhiên, đối với da mắc các viêm da cơ địa, hàng rào bảo vệ da lại bị tổn thương do mất cân bằng . Và khi lá chắn bảo vệ da suy yếu, đó lại là cơ hội cho vi khuẩn, dị nguyên dễ dàng xâm nhập làm tổn thương da và gây bệnh, dẫn đến các triệu chứng ngứa ngáy, khô rát, bong tróc da…
Các yếu tố khởi phát hoặc làm nặng thêm viêm da cơ địa
- Dị ứng
Dị ứng cũng là tác nhân gây nên viêm da cơ địa, việc dị ứng cũng xuất phát từ nhiều nguyên do khác nhau như thức ăn hay các tác nhân từ không khí ( phấn hoa, bụi…)
Theo nghiên cứu, có đến 84% trẻ em dị ứng thức ăn xuất hiện các thương tổn của viêm da cơ địa. 56% trẻ vừa có thương tổn của viêm da cơ địa vừa có các vấn đề về tiêu hóa và hô hấp.
Tỉ lệ dị ứng đối với các thực phẩm như trứng, sữa, bò và đậu chiếm đến 72%. Và đối với trẻ càng nhỏ, tỉ lệ dị ứng với thức ăn càng cao.
Cuối cùng, viêm da cơ địa là bệnh thường gặp trong da liễu với tỉ lệ mắc bệnh ngày càng cao do các tác nhân khác nhau. Tuy nhiên, khi hiểu rõ được tác nhân gây bệnh, chính chúng ta sẽ biết cách đề phòng và hạn chế sự tái phát của viêm da cơ địa, làm giảm đi tác hại của bệnh đối với đời sống.
- Các chất kích ứng tiếp xúc
Đối với các chất kích ứng tiếp xúc, chúng có sự liên quan giữa các hoạt chất tẩy rửa, dung môi hữu cơ với hàng rào bảo vệ da.
Khi trẻ sinh ra, lớp màng bảo vệ da có nồng độ PH ở mức 6.5 ( trung tính). Tuy nhiên, khi lớn lên PH lại có xu hướng mang tính axit do trẻ tiếp xúc nhiều với các chất tẩy rửa và xà phòng lớn. Việc này sẽ dẫn đến sự phá hủy lớp màng bảo vệ da. làm tăng sự mất nước và tạo điều kiện cho các tác nhân kích ứng xâm nhập vào da và gây viêm da cơ địa.
Như vậy, sử dụng lượng lớn chất tẩy rửa và xà phòng không hề tốt cho làn da vì xà phòng có tính làm sạch cao, dễ dẫn đến tình trạng mất cân bằng độ PH của da và tạo điều kiện cho viêm da cơ địa bùng phát.
Vậy nên, các mẹ hãy chú ý hạn chế sử dụng các sản phẩm, các chất tẩy rửa chứa xà phòng trong gia đình. Thay vào đó nên tìm kiếm, sử dụng các sản phẩm như dầu gội, sữa tắm… không chứa xà phòng và an toàn cho cả da nhạy cảm.
Các mẹ có thể tham khảo một số sản phẩm không chứa xà phòng an toàn cho cả gia đình từ Stanhome như sau
- Dầu gội cho cả gia đình không xà phòng Family Shampoo
- Dầu gội trị gàu, vảy nến da đầu Balance Shampoo
- Sữa tắm không xà phòng dịu nhẹ All Purpose Shower
- Thay đổi về khí hậu
Thời tiết, nhiệt độ, độ ẩm khí hậu cũng là tác nhân quan trọng liên quan đến việc khởi phát viêm da cơ địa. Theo đó, trẻ em sống ở vùng khí hậu khô lạnh thường có khả năng cao mắc bệnh cao hơn trẻ sống ở vùng khí hậu nóng ẩm.
Theo một nghiên cứu, trong ánh sáng mặt trời ( chứa tia UVA,UVB) có tác dụng tốt đối với người viêm da cơ địa.
Như vậy, người mắc viêm da cơ địa nên sống ở vùng có khí hậu ấm nóng, ít phấn hoa, nấm mốc…
- Tâm lý
Tuy không phải nguyên nhân trực tiếp dẫn đến bệnh viêm da cơ địa nhưng yếu tố tâm lý lại là nguyên nhân góp phần tăng nặng bệnh.
Ví dụ: Một người có tiền sử mắc bệnh viêm da cơ địa thì khả năng cao bệnh sẽ tái phát khi họ trong giai đoạn căng thẳng ( về cuộc sống, công việc…)
Thông thường chúng ta sẽ không để ý đến sự liên quan giữa căng thẳng và các triệu chứng của viêm da cơ địa Vì thế, người mắc viêm da cơ địa thường bỏ qua tác nhân này.
Cuối cùng, viêm da cơ địa là bệnh thường gặp trong da liễu với tỉ lệ mắc bệnh ngày càng cao do các tác nhân khác nhau. Tuy nhiên, khi hiểu rõ được tác nhân gây bệnh, chính chúng ta sẽ biết cách đề phòng và hạn chế sự tái phát của viêm da cơ địa, làm giảm đi tác hại của bệnh đối với đời sống.
